12. Festiwal - SPOIWA KULTURY
7. - 9. LIPCA 2011
WYDARZENIA FESTIWALU
TEATRO DI CAPUA (ROSJA)
Grupa zaliczana do najbardziej interesujących zjawisk współczesnej rosyjskiej sceny alternatywnej. Jej twórca i reżyser Juliano Di Capua znany jest m.in. z brawurowych interpretacji klasyki (nagrodzony m.in. Złotą Maską za "Oedipus rex" w 2003). Spektakl "Maria de Buenos Aires" z udziałem argentyńskiej pieśniarki Gabrieli Bergallo, określany jako "inżynieryjne tango-misterium", to zaskakująca, awangardowa teatralna interpretacja słynnej "tango-opery" Astora Piazzoli. W 2010 zdobył Total Theater Awards: Best Physical and Visual Production i Theater Matters Awards: Best Production na Festiwalu w Edynburgu, rok wcześniej otrzymał dwie nominacje ( "nalepszy spektakl" i "najlepsza aktorka") na festiwalu Golden Mask w Moskwie.
DO THEATRE (ROSJA/NIEMCY)
DO jest jednym z najbardziej znaczących eksperymentalnych teatrów rosyjskich, które wykreowały nowatorski styl łączący ekstremalny teatr fizyczny i teatr tańca. Od ponad 20 lat zrealizował liczne międzynarodowe projekty, w ponad 30 krajach. "Hangman" to rodzaj przewrotnej gry, którą prowadzą z nami i ze sobą powołane do scenicznego życia symboliczne postacie potępieńców: Niewidomy, Głuchy i Niemy. Układanka, w której stawką jest bycie ofiarą lub katem, prowadzi nas przez wielość sytuacji: od morderstwa poprzez śledztwo, aż do sądu i publicznej egzekucji - perspektywa ulega tu wielokrotnemu odwróceniu. Spektakl łączy naiwność farsy z błyskotliwym czarnym oberiuckim humorem. Nagroda First Fringe w Edynburgu w 2007 r.
TEATR KATHAKALI (INDIE)
Teatr Kathakali rozwinął się w XVII wieku z takich form widowiskowych jak: Kootiyattam (klasyczny świątynny teatr sanskrycki), Krishnanattam (teatr obrzędowy) i Kalarippayattu (teatr sztuki walki). Kathakali przedstawia myśl i fabułę indyjskich eposów "Ramajany" i "Mahabharaty" oraz "Puran Bhagawata". Charakteryzuje się bogactwem kolorów, intensywnością, muzycznością i skodyfikowaną formą. Postacie określane są przez kostiumy, maski i makijaż twarzy, a ekspresja obejmuje zarówno bardzo dynamiczne sceny walki, jak i niezwykle precyzyjne ruchy mięśni twarzy, oczu i rąk, których ułożenie buduje znaczenia, dialogi i charakterystykę postaci.
Grupa zaprezentuje spektakl "Lavanasuravadha" (Synowie Sity) zrealizowany na podstawie fragmentów Ramajany. Teatr Kathakali pokazany zostanie w Szczecinie dzięki współpracy z Brave Festival we Wrocławiu.
TRI PUSAKA SAKTI (INDONEZJA)
Organizacja artystyczna reprezentująca indonezyjskie tradycje teatralne, muzyczne i taneczne, pokaże w Szczecinie program "Masters of Bali", na który złoży się muzyka gamelanu, zespołu posługującego się szerokim i bardzo oryginalnym instrumentarium traktowanym jako jedna całość (różnorodne gongi, bębny, flety, instrumenty strunowe, ksylofony, metalofony), która towarzyszyć będzie pokazom klasycznego balijskiego tańca kobiet Lengong oraz spektaklowi Topeng Pajegan. Jest to najstarszy z typów Topeng (tradycji teatralno-muzycznej wywodzącej się z XVII wieku), rodzaj monodramu, w którym aktor przy użyciu kilku różnych masek jest w stanie samodzielnie opowiedzieć wielowątkową i rozbudowaną historię. Niezwykle istotne jest tu doświadczenie i kunszt artysty, który musi przyciągnąć i utrzymać uwagę publiczności w pojedynkę.
Na "Spoiwa Kultury" przyjedzie I Made Djimat, mistrz Topeng z Indonezji - przedstawi on "Spektakl 10 wcieleń". Orkiestra gamelanu przedstawi również "Gong Kebyar", niezwykle dynamiczną i energetyczną muzyczną opowieść o siłach żywiołów. Grupa Tri Pusaka Sakti pokazana zostanie w Szczecinie dzięki współpracy z Brave Festival we Wrocławiu.
KAZUYA NAGAYA I HIROKO KOMIYA (JAPONIA)
Kazuya Nagaya gra na instrumentach używanych przede wszystkim w buddyjskich i hinduistycznych rytuałach w Tybecie, Japonii i na Bali, kreując unikalną muzykę poprzez połączenie tych sakralnych dźwięków z nowoczesną elektroniką. Jego muzyka jest głęboko powiązana z filozofią buddyjską - jest to "muzyka ciszy", odwołująca się do doświadczeń medytacyjnych, będąca drogą wewnętrznych poszukiwań, a jednocześnie próbą dotknięcia prawdy zapisanej w naturze, przyrodzie, zjawiskach. Muzyk wydał dotychczas 7 płyt, które zyskały ogromne uznanie zarówno krytyków muzycznych jak i słuchaczy - szczególnie w Japonii i Stanach Zjednoczonych. Nagaya jest także performerem. Współpracował z muzykami, tancerzami, malarzami, story-tellerami, a także z mnichami buddyjskimi. W Szczecinie wystąpi wspólnie z Hiroko Komiya - artystką znaną z realizacji muzycznych improwizacji do spektakli teatru tańca butoh.
W języku japońskim słowo "ashita" znaczy "jutro". Wraz z bolesną katastrofą, trzęsieniem ziemi, tsunami i wypadkiem w elektrowni jądrowej w Japonii 11 marca 2011 r. straciliśmy tak wielu ludzi i rzeczy, jak gdybyśmy stracili wszystko. Odczuwamy ogromny smutek, opłakujemy zmarłych, bolejemy po stracie, stojąc na rozdrożu, szukając kierunku, który doprowadzi nas do nowego jutra. Niech "ashita" przyniesie każdemu tyle światła i ciepła, aby rozpuścić nasze bolesne wspomnienia i troski. Ślemy modlitwy i życzenia z głębi naszych serc. Otwórzmy drzwi i wszystkie okna na powitanie nowego jutra. [tekst: Hiroko Komiya]
Podczas koncertu japońskich artystów zbieranie będą fundusze, które zostaną przekazane na rzecz ofiar marcowego trzęsienia ziemi w ich kraju.
http://www.ame-ambient.com/
http://www.myspace.com/kazuyanagaya
MAJSTERNIA PISNI (UKRAINA)
Działalność artystyczna Pracowni Pieśni ze Lwowa, którą umiejscowić można na przecięciu teatru i muzyki tradycyjnej, oscyluje wokół procesów zachodzących w świadomości człowieka oraz fundamentalnych prawideł kształtujących przemiany w kulturze. Ich program "IRMOS" (ukraińska tradycja chrześcijańskich pieśni religijnych) to projekt artystyczno-antropologiczny obejmujący badanie sakralnych pieśni w oparciu o stare rękopisy i obrazy. Poprzez poszukiwania artystyczne próbują zadać pytanie nie tylko o możliwość powrotu do tradycji, ale o jej znaczenie dla współczesnej muzyki i teatru.
MNISI Z KLASZTORU HARDHONG KHANGTSEN DREPUNG GOMANG (TYBET)
Drepung Gomang jest jednym z wielkich klasztorów tradycji Gelug-pa (pozostałe to Sera i Gaden). Został założony w 1416 roku na górze Gampo Utse w pobliżu Lhasy przez J.Ś. Jamyanga Chojey, jednego z najbliższych uczniów Je Tsongkhapy. Klasztor Drepung w Tybecie był znany z najwyższych standardów studiów akademickich i nazywany był Nalandą Tybetu. W późniejszych latach pod jego auspicjami powstało siedem kolejnych klasztorów - Gomang, Loseling i pięć innych. W związku z sytuacją w Tybecie aktualnie ma swoją siedzibę na południu Indii. Co roku do klasztorów przyjmowanych jest stu nowych mnichów, wielu z nich to uciekinierzy z Tybetu, którzy przez wiele dni i nocy pokonywali niebezpieczną drogę przez góry, by odbyć tradycyjne buddyjskie studia w klasztorze. Od początku swojego istnienia klasztory Drepung wykształciły wielu znamienitych buddyjskich mistrzów i nauczycieli. Grupa mnichów z Drepung Gomang odbywa pielgrzymkę w celu pozyskania wsparcia dla klasztoru. W Szczecinie zaprezentują program śpiewów i muzyki liturgicznej (m.in. rytualnego śpiewu gyuto), sypania mandali oraz wystąpią wspólnie z polskim zespołem Wołosi i Lasoniowie. Podczas obu koncertów zbierane będą darowizny na rzecz klasztoru. Mnisi przebywają w Polsce na zaproszenie Tibet House Acala i Fundacji SAM DŻUB LING z Warszawy, ich pobyt w Szczecinie realizowany jest we współpracy z Misją Buddyjską Trzy Schronienia w Polsce, Świątynią Sanboin w Szczecinie i Akademią Sztuki.
WOŁOSI I LASONIOWIE (POLSKA)
Niewątpliwie istotą tej muzyki jest spotkanie. Ludzi świata "nut" ze światem muzyki "ze słyszenia". Po jednej stronie stoją muzycy klasyczni, bracia Krzysztof i Stanisław Lasoniowie. Instrumentaliści, związani na co dzień z katowicką Akademią Muzyczną, którzy zawsze marzyli o improwizacji i którzy ponad wszystko ukochali ludowość wraz z jej spontanicznością, witalnością i pięknem. Z drugiej strony mamy górali, ale górali wybitnych. Zbigniew Michałek, Jan Kaczmarzyk i Robert Waszut wnoszą do zespołu nutę karpacką, a z nią mnogość muzycznych ekspresji, które przywędrowały od Indii i Persji, przez Palestynę i Bałkany, Węgry, Rumunię, Ukrainę i Słowację.
Zespół zadebiutował na XIII Festiwalu Folkowym Polskiego Radia "Nowa Tradycja". "Wołosi i Lasoniowie" startując w konkursie, zdobyli na nim wszystkie możliwe nagrody: Grand Prix, nagrodę specjalną im. Czesława Niemena, nagrodę publiczności "Burze braw" oraz "Złote Gęśle", dla najlepszego instrumentalisty festiwalu - Krzysztofa Lasonia. Zdobyli także Grand Prix "Svetozar Stracina" za najlepszy utwór folkowy Europy na International Folk Competition organizowanym przez Europejską Unię Nadawców EBU. W Szczecinie wystąpią we wspólnym koncercie z mnichami z klasztoru Drepung Gomang. Koncert realizowany jest dzięki współpracy z Tibet House Acala i Fundacji SAM DŻUB LING z Warszawy - w trakcie występu będą zbierane darowizny na rzecz klasztoru.
http://www.wolosi-lasoniowie.com/
http://www.myspace.com/245091099
ROBERTO DELIRA & KOMPANY (TUREK-WARSZAWA)
Niecodzienny projekt muzyczny zainicjowany przez Roberta Jaworskiego, twórcę i współtwórcę zasłużonych już na polskiej scenie zespołów: Żywiołak, ich troLe, czy Kapela ze wsi Warszawa.
Muzyka jaką tworzy grupa z całą pewnością wpisuje się w mało znaną jeszcze u nas formułę innovative czy revival folk music ,znaną głównie na północy Europy. Skutkuje ona w tym przypadku bardzo wyjątkową kompilacją muzyki dawnej, heavyfolka z elementami punka oraz muzyki psychodelicznej. Śmiało można określić ją jako Darkfolk, Punkfolk czy też tak jak nazwano już podobną muzykę wcześniej - DRONEROCK (dron - nieodłączny składnik struktury muzyki dawnej). Czerpie ona z wielu nawet współczesnych gatunków, przekładając je jednak na brzmienia używanych instrumentów ludowych , czy też hybrydycznych powstałych na ich właśnie bazie. Są to np: współczesne liry korbowe, instrumenty smyczkowe takie jak: fidel renesansowa, skrzypce barytonowe, czy współczesna smyczkowa rekonstrukcja chordofonu (gęśli gdańskiej) wykonanej specjalnie na potrzeby tego właśnie projektu. Powstałe w tej konwencji utwory, to oparte na szerokiej stylistyce i charakterystyczne dla Jaworskiego, "ciemne" i niezwykle zaskakujące energetycznie współczesne opracowania muzyki ludowej kręgu bałtyckiego, powiązane z poezją i fragmentami opracowań historycznych oraz własne kompozycje słowne i muzyczne nawiązujące do tego stylu. Zespół ma już na swoim koncie sześcioutworową EP-kę nagraną zimą 2010 i wydaną sumptem Karrot Kommando , a coraz większymi krokami zbliża się do nagrania pełnego albumu.
LUDOMIR FRANCZAK (SŁUPSK)
Projekt "ERFT" dotyczy wojennych losów mojej babci - Józefy Wandy Kraus (wcześniej Franczak), z domu Filipczakówny. Babcia przed wojną, wraz ze swoją rodziną mieszkała w Dolinie i w Kałuszu pod Lwowem. Całość projektu opiera się na tajemnicy rodzinnej, którą Babcia powierzyła mojemu ojcu. Według niej moim biologicznym dziadkiem jest węgierski lekarz o nazwisku ERFT. Poszukiwania rozpocząłem w Polsce od rozmów z ojcem oraz ciocią Bożeną, która (mając 5 lat) towarzyszyła mojej Babci. Następnym etapem były Węgry i próba dotarcia do rodziny, bądź? samego dziadka. W trakcie swoich działań nagrywałem wszystko kamerą video oraz gromadziłem wszelkie dokumenty (listy, maile, fotografie itd.), które stały się podstawą ostatecznej prezentacji.
Historia mojej babci jest jedną z wielu historii wojennych - jednocześnie jest historią mojej rodziny, wiąże się z jej tożsamością. Interesuje mnie sam proces "pamiętania". Efektem projektu jest spektakl/performance/instalacja, w którym pomieszane zostały media dźwiękowe, teatralne, wizualne i historyczne.
Scenariusz, realizacja: Ludomir Franczak.
Muzyka: Marcin Dymiter.
http://lfranczak.blogspot.com/
http://www.baltic-gallery.art.pl/archiwum/rybieoko2/franczak.html
JANUSZ TURKOWSKI (SZCZECIN)
W 2005 r. analizowałem fenomen masowej publikacji "intymnych" wyznań i pamiętników w internecie. Nagłe pojawienie się niesłychanej liczby blogów przywodziło na myśl niegdysiejszą popularność Silvae Rerum - łac. "las przedmiotów" - gatunku literackiego popularnego w Polsce w XVI wieku. Silvae stanowiły zbiór tekstów na różnorodne tematy, pisanych "na żywo". Dokumentowały one unikalną codzienność ich autorów, najczęściej zamożnych ziemian.
W czerwcu 2008 roku dość przypadkowo wszedłem w posiadanie amatorskich filmów na taśmach 8mm, na których utrwalono sceny z życia Niemki, mieszkającej w pobliżu polsko-niemieckiej granicy. W maju 2010 r. rozpocząłem pokazy tych filmów. Prezentacja składa się z projekcji filmów z rzutnika multimedialnego i projektora 8mm. Opowiem też historię związaną z ich znalezieniem.
NIEFORMALNA GRUPA AVIS (POLSKA)
Nieformalna Grupa AVIS została założona w 2007 roku przez absolwentki białostockiego Wydziału Sztuki Lalkarskiej Akademii Teatralnej w Warszawie oraz Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi. Trzon zespołu tworzą: reżyserka Agata Biziuk, aktorki Agnieszka Makowska oraz Ewelina Stepanczenko.
Grupa stawia na dialog i swego rodzaju "barter twórczy", łączący artystów pochodzących z różnych estetyk, dziedzin sztuki. Każdy spektakl powstaje jako wynik takiego spotkania, fuzji energii, wspólnego eksperymentu, mającego na celu opatrzenie centralnego zagadnienia (stanowiącego punkt wyjścia do dalszej pracy) jak największą ilością znaków zapytania.
Naczelną zasadą grupy jest unikanie dosłowności i konstruowanie scenicznego świata poprzez metaforę. Priorytet samorozwoju prowokuje grupę do ciągłego ruchu, która dlatego też określa siebie mianem tułaczy. Monodram w wykonaniu Agnieszki Makowskiej to kompilacja utworów skupiających się wokół martyrologii narodowej (II cz. Dziadów, utwory Leśmiana, Miłosza, Staffa, Łysiaka) i autorskiego scenariusza Agaty Biziuk. Spektakl łączy różne dziedziny sztuki - plastykę, muzykę i teatr (ruchu, tańca, lalek). Słodko-gorzka realizacja to konfrontacja młodych twórców z motywem wygnańca, oraz sztucznie mitologizowanym, pełnym bełkotu i agresji, pojęciem patriotyzmu.
THE STETTINERS THEATER (SZCZECIN)
Akcja spektaklu "Samotni Wędrowcy z Labor" rozgrywa się w dalekim Meksyku, jednakowoż specyfika poruszanych problemów wymownie świadczy o tym, iż jest to tylko metafora i w gruncie rzeczy mamy do czynienia z opowieścią dziejącą się "tu i teraz". Typowa, oparta na patriarchalnym modelu rodzina Sanchezów znalazła się oko w oko z najprawdziwszym objawieniem... Odniesienia do Biblii, Antyku, polskiego Romantyzmu, Becketta, filmów "płaszcza i maski", estetyki "szaniawszczyzny", mogą być ciekawą i pouczającą propozycją dla widowni rekrutującej się z osób o skomplikowanej tożsamości; cierpiącej na zaburzenia emocjonalne i egzystencjalne bolączki. W latach 2001 - 2003 spektakl prezentowany był w Klubie Muzycznym w Złocieńcu, Nieborzu, Teatrze Polskim, Teatrze Kana, Kawiarni Muzycznej Piano, Tanz Palast, Kinie Trans oraz podczas corocznych obchodów Dni |Otwartych Meksyku w Zachodniopomorskiem. Obecnie powraca w odświeżonej obsadzie i dojrzalszej o kilka zmarszczek brygadzie zgrzybiałych weteranów.
MAGDALENA FRANCZAK (SŁUPSK)
Magdalena Maria Franczak z wykształcenia malarka w działaniach artystka interdyscyplinarna, posługująca się różnymi mediami w zależności od potrzeby realizowanego projektu (malarstwo, rysunek, fotografia, performance). Członkini polsko-niemieckiej grupy AOUA (Academy of Ugly Arts). Wystawia w galeriach w Polsce (m.in. Wozownia w Toruniu, BGSW w Słupsku, Wieża Ciśnień w Koninie, Arsenał w Poznaniu) i za granicą (Kanada, Portugalia, Dania, Niemcy, Rosja).
Wchodzi w przestrzeń teatralną projektując kostiumy i scenografie, plakaty, działając performatywnie, oraz w przestrzeń publiczną - poprzez wielkoformatowe murales (m.in na ścianie 4-piętrowego bloku w Słupsku i na oddziale chirurgii dziecięcej Szpitala Wojewódzkiego w Słupsku) i maleńkie sekrety zakopywane z dziećmi w różnych miejscach Polski i Europy.
W swojej twórczości porusza problem ciała, jego opresji i kondycji. Krąży wokół mitologii i rytuałów dzieciństwa. Bada proces pamięci i wyobrażeń, odczarowuje lęki i strachy. Tak też dzieje się w wielopłaszczyznowym projekcie "Hairy candies", w którym głównym polem odniesień są zwierzęcość i instynkty oraz operacje na własnej wyobraźni.
"ULICA ZYGMUNTA" ANDRZEJ BOJ WOJTOWICZ - AKCJA MALARSKA (BOROWICE)
Andrzej Boj Wojtowicz, artysta malarz, absolwent PWSSP we Wrocławiu, wieloletni przyjaciel założyciela Teatru Kana Zygmunta Duczyńskiego, współtwórca scenografii do spektakli Teatru Kana. Zajmuje się portretem, malarstwem sztalugowym, rysunkiem, grafiką, performancem. Autor fresków w Zamku Królewskim Niepołomice i w zamkach we Włoszech i Niemczech. Twórca i realizator otwartego projektu "Spotkanie Człowiek-Człowiek" obejmującego dialog międzykulturowy i międzywyznaniowy. Autor cyklu "Portrety ludzi z Borowic". Jego akcja jest związana z nadaniem nazwy Zygmunta Duczyńskiego (twórcy Teatru Kana) ulicy, przy której mieści się Teatr. Artysta zrealizuje cykl murali poświęcony osobie tego artysty. Będzie to także spotkanie z istotnymi, zapisanymi kiedyś na taśmach słowami, z głosem Zygmunta.
MIRA JARMOŁOWICZ (SZCZECIN)
Mira Jarmołowicz jest dziekanem Wydziału Sztuk Wizualnych Akademii Sztuki w Szczecinie i absolwentką Wydziału Architektury Politechniki Szczecińskiej. Jest laureatką konkursów oraz autorką szeregu projektów architektonicznych. Swoją aktywność twórczą realizuje również na polu innych dyscyplin artystycznych: rysunek, malarstwo i fotografia. Portrety Tybetańczyków powstały w sierpniu i wrześniu 2010 roku w trakcie wyprawy do Tybetu. Zostały wykonane w klasztorach w Samye, Tashilhumpo oraz Sakya. W tym ostatnim, 26 sierpnia odbywały się rytualne obrzędy i tańce mnichów, w których udział biorą także okoliczni mieszkańcy oraz - niezwykle rzadko - przybysze z zewnątrz.
JUSTYNA MATYSIAK i JÓZEF WILKOŃ (POLSKA)
Justyna Matysiak, jedna z najciekawszych przedstawicielek art brut w Polsce oraz mistrz polskiej ilustracji Józef Wilkoń zaprezentują niezwykły świat zwierząt. Rzeźby Wilkonia dostępne w przestrzeni publicznej, w bramie przy al. Piastów 4. Fundacja Pod Sukniami"
NOCNE KINO
Dzieci Dalajlamy
reż. Julia Popławska
(2008; ok. 25 min.)
Dokument opowiada o Tybetańczykach mieszkających w Polsce. O filozofii nauk buddyjskich opowiada lama Khandro Rinpoche, która gościła z wykładami w Ośrodku Buddyjskim w Grabniku. Na temat obecnej sytuacji w Tybecie wypowiada się minister rządu tybetańskiego na uchodźstwie, Kesang Y. Takla. O medycynie tybetańskiej i karierze filmowej opowiada lekarz medycyny tybetańskiej, dr Tenzin Jangchub. Film przybliża ceremonię i wytłumaczy symbolikę sypania mandali.
Wywiad: "Dalajlama - Rozmowy istotne"
reż. Julia Popławska
(grudzień 2008; ok. 25 min.)
Rozmowa poświęcona jest kwestiom egzystencjalnym oraz duchowym. Dalajlama mówi o życiu i śmierci, odpowiada również na pytanie, dlaczego warto pielęgnować religię, w której nas wychowano.
