W dniach 20-23.09.2012 w Strzelewie k. Nowogardu Ośrodek Teatralny KANA we współpracy z Ośrodkiem Poszukiwań Twórczych Zygmunta Helanda  zorganizował cykl trzydniowych warsztatów pieśni wędrownych lirników.

Lirnicy, zwani dziadami stanowili dawniej niezwykle barwną i aktywną grupę, która odgrywała istotną rolę w życiu tradycyjnych społeczności wiejskich. Byli swego rodzaju pośrednikami między światem żywych i zmarłych, modlili się, śpiewali pieśni, przynosili nowiny z dalekiego świata. Jednocześnie ze względu na swoją obcość i odmienność oraz otaczającą ich aurę tajemniczości wywoływali żywe zainteresowanie i skrajnie zróżnicowane reakcje.
Formuła projektu zakładała zarówno naukę repertuaru pieśni dziadowskich, zwyczajów funkcji i roli jakie pełniła ta grupa w środowisku wiejskim jak i  praktyczne wykorzystanie nabytych umiejętności. Spotkanie składało się więc z następujących działań:

• warsztatów prowadzonych przez Jacka Hałasa i  Barbarę Wilińską – doświadczonych  muzyków i znawców tematu
• koncert/pokaz powarsztatowy  zaprezentowany w niedzielę 23.09.2013  w wiejskim  kościele w Wojtaszycach,
• międzypokoleniowe spotkanie w świetlicy we wsi Węgorzy

Na szczególna uwagę zasługuje fakt, że część wykonywanego repertuaru została pozyskana w czasie spotkań z p. Józefą Jurek -  niegdysiejszą śpiewaczką pogrzebową, mieszkanką sąsiadującej ze Strzelewem wsi Węgorza. Dzięki pani Józefie i jej zeszytowi  (w którym skrzętnie zapisywała teksty) - stare, zapomniane niemal pieśni o końcu świata i rzeczach ostatecznych mogły po latach zabrzmieć w Węgorzy i Wojtaszycach powtórnie, zabrzmieć jeszcze mocniej  zarówno dzięki energii i doświadczeniu prowadzących (Jacka Hałasa i Barbary Wilińskiej), jak i otwartości uczestników warsztatów. Bywało też że starsi mieszkańcy Węgorzy  pod wpływem śpiewanego przez uczestników warsztatów repertuaru przypominali sobie i spontanicznie wykonywali pieśni, których nie śpiewali od lat sprawiając tym samym, że wydarzenie to  nie miało charakteru jednostronnej prezentacji lecz dialogu, w którym zanikają podziały na słuchaczy i wykonawców.

Dzięki działaniom w Strzelewie i Węgorzy mogliśmy odkryć, że pod grubą warstwą kultury popularnej można również na tych terenach (określanych jako wykorzenione, pozbawione ciągłości przekazu) odszukać źródła i ludzi,  którzy wciąż przechowują wiedzę o dawnym repertuarze. Co więcej, przekonaliśmy się, że kontakt z dawnymi śpiewakami w rodzaju Pani Józefy może stanowić  właściwy klucz do prowadzenia tego rodzaju warsztatów.  To dla nas odkrycie bardzo cenne, jak i spostrzeżenie, że na współczesnej wsi osoby takie rzadko mają okazję, aby swój repertuar wykonywać i przekazywać kolejnym pokoleniom. Wspólnie z prowadzącymi warsztaty muzykami  uznaliśmy więc, iż bardzo ważne byłoby kontynuowanie pracy z p. Józefą w przyszłości.

Więcej informacji o tych działanich można odnaleźć w opowieści filmowej Adama Ptaszyńskiego o projekcie Wokół Tradycji 2012  dostępnej  tutaj

Projekt „Wokół Tradycji 2012” dofinansowano z programu MKiDN pn. „ Dziedzictwo kulturowe”.